Botox w pytaniach i odpowiedziach
Czym jest podawana przez lekarzy toksyna botulinowa?
Toksyna botulinowa zwana także jadem kiełbasianym to śmiertelna tru ;cizna pokarmowa jest najsilniejszą naturalną neurotoksyną pochodzenia bakteryjnego. Wytwarzana jest w warunkach beztlenowych przez laseczki jadu kiełbasianego (Clostridium botulinum). Istnieje osiem typów tejże toksyny A, B, C1, C2, D, E, F, G. Największą siłę działania posiada toksyna typu A.
Toksyna botulinowa typu A stosowana w medycynie przez lekarzy to preparat wysokooczyszczonego farmakologicznie białka, produkowana jest w laboratoriach z wyizolowanych szczepów bakterii. Neurotoksyna pakowana jest próżniowo we flakonach, w ściśle odmierzonych dawkach, co pozwala na skuteczne i bezpieczne zastosowanie u pacjentów. Toksyna botulinowa rozcieńczana jest przed podaniem roztworem soli fizjologicznej (0,9% Sol. NaCl).
W handlu znajduja się dwa produkty farmakologiczne toksyny botulinowej: Botox – firmy Allergan i Dysport – firmy Beaufour Ipsen International.
Od jak dawna toksyna botulinowa stosowana jest w medycynie?
Po raz pierwszy na świecie w medycynie toksynę botulinową zastosowano w USA w 1973 r. celem leczenia zeza. Zaobserwowano korzystne efekty terapeutyczne po zastosowaniu neurotoksyny wstrzykiwanej w mięśnie gałki ocznej. Następnie w latach 80-tych ub. stulecia ukazały się liczne doniesienia o zadowalających wynikach leczenia toksyną botulinową pacjentów neurologicznych np. z kręczem karku, dystonią kończyn, a przede wszystkim z dziecięcym porażeniem mózgowym.
Do dermatologii estetycznej toksyna trafiła 24 lata temu i zrobiła wręcz zawrotną karierę, pozwala bowiem osiągać doskonałe, wcześniej niemożliwe do uzyskania efekty odmładzające.
Jaki jest mechanizm działania toksyny botulinowej?
Mechanizm działania toksyny botulinowej opiera się na zahamowaniu uwalniania acetylocholiny – neuroprzekaźnika uwalnianego przez błonę presynaptyczną, odpowiedzialnego za transmisję impulsów do komórki mięśniowej. W konsekwencji doprowadza to do chemicznego odnerwienia mięśni – mięśnie rozluźniają się. Należy dodać, iż relaksacji ulega również skóra znajdująca się nad mięśniem czego efektem jest czasowe rozprostowanie zmarszczek.
Powrót funkcji mięśnia do stanu poprzedniego, a więc przed podaniem neurotoksyny, następuje po ok. 4-6 miesiącach i jest to związane z procesem tzw. reinerwacji . Polega na wytwarzaniu nowych połączeń synaptycznych.
Jaka jest dawka śmiertelna toksyny botulinowej?
Moc toksyny botulinowej jest określona na podstawie jej biologicznego oddziaływania. Jedna jednostka toksyny (U) jest to taka ilość, która może zabić 50% myszy Webster płci żeńskiej. Doustna dawka śmiertelna dla człowieka dorosłego w przybliżeniu wynosi około 3000 jednostek.
Od razu zaznaczę, iż podając toksynę botulinową w dermatologii estetycznej, łącznie podajemy dawki rzędu 20-60 jednostek w trakcie całego zabiegu (dawki dobiera się indywidualnie) i preparat podawany jest w ściśle określone grupy mięśni – nie zachodzi więc zjawisko toksyczności ogólnoustrojowej.
Stosowanie toksyny botulinowej, która używana jest w dermatologii estetycznej jest w pełni bezpieczne pod warunkiem, że zabieg wykonuje przeszkolona i doświadczona osoba w zakresie dermatologii estetycznej.
Czy każdy może być leczony?
Przeciwwskazaniem do podaniu toksyny jest ciąża, okres karmienie, miastenia.
W jakich przypadkach najczęściej stosowana jest toksyna botulinowa w dermatologii estetycznej?
Najczęściej stosowana jest w celem likwidacji zmarszczek oraz jako lek hamujący nadmierne pocenie: np. pod pachami czy rąk (nadpotliwość może być przyczyną znacznego dyskomfortu szczególnie wśród pacjentów mających kontakt z klientem).
Jakie zmarszczki najczęściej likwiduje się za pomocą Botoxu?
Najczęściej likwidowane są zmarszczki tzw. gładziny czoła oraz „kurze łapki”. Można również zlikwidować zmarszczki poziome czoła tzw. zmarszczki palacza oraz opadające kąciki ust czy zrelaksować zmarszczki na szyi.
Kiedy widoczny jest efekt podania toksyny botulinowej i jak długo utrzymują się efekty jej działania?
Efekt działania toksyny nie jest widoczny bezpośrednio po zabiegu w gabinecie, pojawia się średnio po 4-7 dniach w rzadszych przypadkach do 14 dni po podaniu preparatu. Dlatego też niezwykle ważna jest wizyta kontrolna po zabiegu, by ocenić ostateczny rezultat podania leku. Ja osobiście proszę pacjentki, by przyszły się pokazać, jeśli nie jest to możliwe to proszę o kontakt telefoniczny, by wiedzieć kiedy toksyna zadziałała i czy pacjentka zadowolona jest z efektów.
Średni okres utrzymywanie się efektu działania toksyny botulinowej to 4 miesiące w rzadszych przypadkach może sięgać 6-9 miesięcy.
Czy zabiegi z użyciem neurotoksyny są bolesne i jakie mogą wystąpić powikłania pozabiegowe?
Zabiegi podania toksyny botulinowej są praktycznie niebolesne. Zazwyczaj jest odczuwane lekkie pieczenie w miejscu podania. Część lekarzy stosuje przed podaniem miejscowe znieczulenie kremem EMLA. Spotkałam się jednak w wielu przypadkach, że pacjentki nie chcą „tracić czasu” na zbędne znieczulenie bo się spieszą, a to przecież tzw. „zabieg lanczowy”. Bez znieczulenia wizyta w gabinecie lekarskim może ograniczyć się do np. 10-15 min.
W dermatologii najczęściej spotykane powikłanie to krwiak po podaniu iniekcji z toksyną, zazwyczaj wchłania się po 48-72h . Innym najczęściej spotykanym powikłaniem, ale częściej w okulistyce, to opadanie powieki. Doświadczony dermatolog, który zna anatomię mięśni mimicznych twarzy raczej wyjątkowo rzadko doprowadza do tego powikłania i jest ono zjawiskiem przejściowym.
Jakie są zalecenia pozabiegowe?
Jest ich niewiele. Otóż 4 godziny po zabiegu nie można się kłaść, schylać (wykluczone jest np. pielenie ogródka, aerobik, odkurzanie), lecieć samolotem. Przez kilka dni po podaniu nie należy korzystać z sauny i basenu. Chodzi o to, aby preparat toksyny pozostał w ściśle określonym miejscu podania, gdzie ma zadziałać i nie ulegał dyfuzji w niezamierzone obszary.
Czy są granice wiekowe zastosowania toksyny botulinowej?
W dermatologii estetycznej stosuje się toksynę botulinową w zależności od potrzeby nawet u pacjentów młodych 20-25 letnich, jeśli np. występują wyraźnie zaznaczone „lwie zmarszczki” lub nawet przy pięknych oczach wyraźne &bdquo ;kurze łapki”. Nie ma w zasadzie górnych granic wiekowych.
Co się dzieje ze zmarszczkami po zaprzestaniu działania toksyny botulinowej, czy następuje pogorszenie w stosunku do okresu przedzabiegowego?
Po zaprzestaniu działania toksyny wcześniejsze zmarszczki ulegają częściowemu spłyceniu. Należy pamiętać, że przez kilka miesięcy oddziaływania neurotoksyny zmarszczki nie pogłębiały się tylko były „urlopowane”.
Czy podczas jednej wizyty można oprócz Botoxu podać inne preparaty jednocześnie np. kwas hialuronowy?
Oczywiście! Są to tzw. terapie skojarzone lub łączone. Podczas jednej sesji zabiegowej podaje się np. Botox z kwasem hialuronowym. Efekty po zabiegach są znacznie bardziej zadowalające szczególnie u osób starszych gdzie podanie samego Botoxu – nie wypełni głębokich zmarszczek i bruzd obecnych przy twarzy spokojnej nie wyrażającej emocji. Protokoły zabiegów dobierane są indywidualnie. Pacjenci często kierują się oprócz sugestii lekarza cenami ewentualnych zabiegów. Dla nas najistotniejsze jest uzyskanie wypoczętego wyglądu. Czasami nie jesteśmy w stanie sprostać niemożliwym do osiągnięcia oczekiwaniom pacjentki i wówczas proponowana jest konsultacja chirurga plastyka.
O ile lat można odmłodzić się dzięki zabiegowi podania neurotoksyny?
Na to pytanie nikt nie jest w stanie dokładnie odpowiedzieć. Czas płynie nieubłaganie i nie możemy go zatrzymać. Jednak proces starzenia skóry jak możemy skutecznie opóźnić. Dlaczego więc nie ująć sobie tych kilku lat, by dłużej czuć się młodo i atrakcyjnie?
Kto najczęściej poddaje się zabiegom z użyciem toksyny botulinowej?
I tu Państwa zaskoczę, może nie tym, że zabiegi przy użyciu Botoxu są najczęstszymi wykonywanymi zabiegami dermatologii estetycznej w USA, ale tym, że statystycznie najczęściej decydują się zwykłe kobiety – pracujące matki, a nie jak nam się czasem wydaje, że Botoxem ostrzyknięte są głównie gwiazdy filmowe czy modelki, które chcą zachować jak najdłużej ładny, pogodny wyraz twarzy pozbawiony brzydkich grymasów.
Autor:
Agnieszka Czernecka
specjalista chorób skórnych i wenerycznych
Estena DERM
Opole ul. Sosnkowskiego 4A/16
www.dermatolog.biz